Nước sạch là một trong những tiêu chí quan trọng các địa phương cần đạt để đ??ợc cô;ng nhận xã nô;ng thô;n mới, xã nô;ng thô;n mới nâng cao giai đoạn 2021-2025. Việc triển khai hiệu quả cô;ng tác nước sạch khô;ng chỉ giúp cải thiện điều kiện sống, góp phần thực hiện thắng lợi Chương trình MTQG Xây dựng Nô;ng thô;n mới mà còn góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tại các vùng nô;ng thô;n và đưa Việt Nam tiến gần hơn tới các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs).
Nâng cao chất lượng cô;ng tác nước sạch – nhiệm vụ quan trong trong xây dựng nô;ng thô;n mới
Nhằm nâng cao chất lượng sống của người dân vùng nô;ng thô;n, giải quyết triệt để những bệnh lý thô;ng thường do sử dụng nguồn nước chưa đạt chuẩn, ngày 08/3/2022, Thủ tướng Chính phủ ban hành Bộ Tiêu chí quốc gia về xã nô;ng thô;n mới và Bộ Tiêu chí quốc gia về xã nô;ng thô;n mới nâng cao giai đoạn 2021-2025 theo Quyết định số 318/QĐ-TTg. Theo đó, trong Bộ Tiêu chí quốc gia về xã nô;ng thô;n mới, Tiêu chí số 17 - Mô;i trường và an toàn thực phẩm quy định tỷ lệ hộ đ??ợc sử dụng nước sạch theo quy chuẩn đối với xã khô;ng thuộc khu vực III và xã khu vực III của từng vùng. Cụ thể, điều kiện để các xã khu vực III (xã đặc biệt khó khăn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi) ở Bắc Trung bộ đ??ợc thẩm định đạt chuẩn NTM là phải có từ 15% số hộ gia đình đ??ợc sử dụng nước sạch từ hệ thống cấp nước tập trung mới. Tương tự, điều kiện để các xã khô;ng thuộc khu vực III đ??ợc thẩm định đạt chuẩn NTM là phải có từ 20% số hộ trở lên đ??ợc sử dụng nước sạch từ hệ thống cấp nước tập trung.
Trong Bộ Tiêu chí quốc gia về xã nô;ng thô;n mới nâng cao giai đoạn 2021- 2025, Tiêu chí số 18 - Chất lượng mô;i trường sống quy định nhiều nội dung về: Tỷ lệ hộ đ??ợc sử dụng nước sạch theo quy chuẩn từ hệ thống cấp nước tập trung; Cấp nước sinh hoạt đạt chuẩn bình quân đầu người/ngày đêm; Tỷ lệ cô;ng trình cấp nước tập trung có tổ chức quản lý, khai thác hoạt động bền vững. Các xã đạt chuẩn nô;ng thô;n mới nâng cao phải có từ 55% trở lên số hộ gia đình đ??ợc sử dụng nước sạch từ hệ thống cấp nước tập trung.
Để thực hiện hiệu quả nội dung cấp nước sạch nô;ng thô;n trong xây dựng nô;ng thô;n mới, góp phần tạo ra mô;i trường sống ở nô;ng thô;n an toàn và bền vững; góp phần bảo vệ sức khỏe, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân nô;ng thô;n, đưa nô;ng thô;n trở thành nơi đáng sống, ngày 02/8/2022, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 925/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình tăng cường bảo vệ mô;i trường, an toàn thực phẩm và cấp nước sạch nô;ng thô;n trong xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025.
Quyết định 925 giao nhiệm vụ cấp nước sạch nô;ng thô;n trong chương trình xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025 là: (i) Tập trung rà soát, điều chỉnh và cập nhật nội dung cấp nước sạch nô;ng thô;n vào quy hoạch nô;ng thô;n, đảm bảo cấp nước sinh hoạt nô;ng thô;n bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, suy thoái nguồn nước; (ii) Hỗ trợ đầu tư một số mô; hình cấp nước sạch tại các vùng đặc thù, vùng khan hiếm, khó khăn về nguồn nước (vùng hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn, lũ, ngập lụt, úng, vùng sâu, vùng xa, miền núi, bãi ngang ven biển, biên giới, hải đảo); (iii) Sửa chữa, cải tạo, nâng cấp, mở rộng cô;ng trình cấp nước sạch tập trung đã có (trong đó tập trung nâng cấp cô;ng nghệ xử lý chất lượng nước, nâng cô;ng suất, mở rộng mạng lưới cấp nước, ổn định nguồn nước khai thác trong điều kiện ảnh hưởng của thiên tai và biến đổi khí hậu). (iv) Xây dựng và triển khai thí điểm một số mô; hình thu, xử lý và trữ nước an toàn hộ gia đình hoặc nhóm hộ gia đình, mô; hình cấp nước hộ gia đình thích ứng với biến đổi khí hậu cho dân cư vùng đặc thù, chưa có khả năng tiếp cận với cấp nước tập trung, khan hiếm, khó khăn về nguồn nước.
Hàng triệu người dân nô;ng thô;n đã đ??ợc tiếp cận nước sạch
Thực hiện các chủ trương của Chính phủ, thời gian qua, cô;ng tác nước sạch nô;ng thô;n đ??ợc cá;c b??, ngành (như Bộ Nô;ng nghiệp & Phát triển Nô;ng thô;n, Bộ Tài nguyên & Mô;i trường, Bộ Y tế) và chính quyền địa phương triển khai đồng bộ nhiều giải pháp và đạt những kết quả tích cực, góp phần đáng kể vào kết quả xây dựng nô;ng thô;n mới cả nước.
Việt Nam tập trung hoàn thiện hạ tầng cấp nước sạch, xây dựng mới hệ thống cấp nước cho người dân nô;ng thô;n. Từ năm 2021 đến nay, bên cạnh việc nâng cấp hệ thống cấp nước cũ, các tỉnh, thành phố đã huy động hiệu quả nguồn lực từ ngân sách nhà nước, nguồn tài trợ từ các tổ chức quốc tế (UNICEF, WorldBank) và đóng góp của khu vực tư nhân để triển khai nhiều chương trình và dự án xây dựng mới hệ thống cấp nước ở khu vực nô;ng thô;n. Việc hoàn thiện hạ tầng cấp nước sạch đặc biệt đ??ợc chú trọng tại vùng sâu, vùng xa, vùng thường xuyên chịu ảnh hưởng bởi thiên tai, bởi đây là những khu vực thường xuyên đối mặt với khó khăn trong tiếp cận nguồn nước sạch do địa hình phức tạp và hệ thống cơ sở h??? tầng còn hạn chế.
Điều đáng nói là nhiều dự án cấp nước sạch xây mới đ??ợc áp dụng cô;ng nghệ hiện đại, tiết kiệm năng lượng, thân thiện với mô;i trường và đ??ợc vận hành với mô; hình quản lý nước sạch bền vững, giúp tối ưu hóa nguồn lực. Một số cô;ng nghệ tiên tiến đã đ??ợc đưa vào áp dụng trong xây dựng hệ cấp nước như: Hệ thống lọc sinh học từ nguồn bị ô; nhiễm nhẹ; tích hợp cô;ng nghệ năng lượng tái tạo, sử dụng năng lượng mặt trời...
Theo báo cáo của Cục Thủy Lợi (Bộ Nô;ng nghiệp và Phát triển nô;ng thô;n) tại Hội nghị toàn quốc cô;ng tác nước sạch nô;ng thô;n diễn ra ngày 15/11/2024, tính đến cuối năm 2023, cả nước có hơn 18.100 cô;ng trình cấp nước tập trung nô;ng thô;n, cấp nước sạch đạt quy chuẩn cho gần 9,4 triệu hộ gia đình nô;ng thô;n; trong đó có 32,0% cô;ng trình hoạt động bền vững; 26,3% cô;ng trình hoạt động tương đối bền vững; song vẫn còn 27,0% cô;ng trình hoạt động kém bền vững và 14,8% cô;ng trình khô;ng hoạt động. Đã có 116 cô;ng trình có cô;ng suất từ 5.000 m3/ngày đêm, đảm bảo cấp nước sạch đạt quy chuẩn từ cô;ng trình cấp nước tập trung cho khoảng 55% dân số nô;ng thô;n, 94% các trường học. Đối với các hộ gia đình chưa đ??ợc cấp nước tập trung đã đ??ợc hỗ trợ về kỹ thuật, tài chính và hướng dẫn các biện pháp thu, trữ, xử lý nước an toàn cho mục đích sinh hoạt.
Những nỗ lực trong hoàn thiện hạ tầng cấp nước đã giúp hàng triệu người dân nô;ng thô;n đ??ợc tiếp cận nước sạch thô;ng qua các cô;ng trình cấp nước tập trung mới, đưa tỷ lệ hộ dân nô;ng thô;n sử dụng nước hợp vệ sinh đ??ợc cải thiện đáng kể.
Nâng cao chất lượng cô;ng tác nước sạch – nhiệm vụ quan trong trong xây dựng nô;ng thô;n mới
Nhằm nâng cao chất lượng sống của người dân vùng nô;ng thô;n, giải quyết triệt để những bệnh lý thô;ng thường do sử dụng nguồn nước chưa đạt chuẩn, ngày 08/3/2022, Thủ tướng Chính phủ ban hành Bộ Tiêu chí quốc gia về xã nô;ng thô;n mới và Bộ Tiêu chí quốc gia về xã nô;ng thô;n mới nâng cao giai đoạn 2021-2025 theo Quyết định số 318/QĐ-TTg. Theo đó, trong Bộ Tiêu chí quốc gia về xã nô;ng thô;n mới, Tiêu chí số 17 - Mô;i trường và an toàn thực phẩm quy định tỷ lệ hộ đ??ợc sử dụng nước sạch theo quy chuẩn đối với xã khô;ng thuộc khu vực III và xã khu vực III của từng vùng. Cụ thể, điều kiện để các xã khu vực III (xã đặc biệt khó khăn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi) ở Bắc Trung bộ đ??ợc thẩm định đạt chuẩn NTM là phải có từ 15% số hộ gia đình đ??ợc sử dụng nước sạch từ hệ thống cấp nước tập trung mới. Tương tự, điều kiện để các xã khô;ng thuộc khu vực III đ??ợc thẩm định đạt chuẩn NTM là phải có từ 20% số hộ trở lên đ??ợc sử dụng nước sạch từ hệ thống cấp nước tập trung.
Trong Bộ Tiêu chí quốc gia về xã nô;ng thô;n mới nâng cao giai đoạn 2021- 2025, Tiêu chí số 18 - Chất lượng mô;i trường sống quy định nhiều nội dung về: Tỷ lệ hộ đ??ợc sử dụng nước sạch theo quy chuẩn từ hệ thống cấp nước tập trung; Cấp nước sinh hoạt đạt chuẩn bình quân đầu người/ngày đêm; Tỷ lệ cô;ng trình cấp nước tập trung có tổ chức quản lý, khai thác hoạt động bền vững. Các xã đạt chuẩn nô;ng thô;n mới nâng cao phải có từ 55% trở lên số hộ gia đình đ??ợc sử dụng nước sạch từ hệ thống cấp nước tập trung.
Để thực hiện hiệu quả nội dung cấp nước sạch nô;ng thô;n trong xây dựng nô;ng thô;n mới, góp phần tạo ra mô;i trường sống ở nô;ng thô;n an toàn và bền vững; góp phần bảo vệ sức khỏe, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân nô;ng thô;n, đưa nô;ng thô;n trở thành nơi đáng sống, ngày 02/8/2022, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 925/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình tăng cường bảo vệ mô;i trường, an toàn thực phẩm và cấp nước sạch nô;ng thô;n trong xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025.
Quyết định 925 giao nhiệm vụ cấp nước sạch nô;ng thô;n trong chương trình xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025 là: (i) Tập trung rà soát, điều chỉnh và cập nhật nội dung cấp nước sạch nô;ng thô;n vào quy hoạch nô;ng thô;n, đảm bảo cấp nước sinh hoạt nô;ng thô;n bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, suy thoái nguồn nước; (ii) Hỗ trợ đầu tư một số mô; hình cấp nước sạch tại các vùng đặc thù, vùng khan hiếm, khó khăn về nguồn nước (vùng hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn, lũ, ngập lụt, úng, vùng sâu, vùng xa, miền núi, bãi ngang ven biển, biên giới, hải đảo); (iii) Sửa chữa, cải tạo, nâng cấp, mở rộng cô;ng trình cấp nước sạch tập trung đã có (trong đó tập trung nâng cấp cô;ng nghệ xử lý chất lượng nước, nâng cô;ng suất, mở rộng mạng lưới cấp nước, ổn định nguồn nước khai thác trong điều kiện ảnh hưởng của thiên tai và biến đổi khí hậu). (iv) Xây dựng và triển khai thí điểm một số mô; hình thu, xử lý và trữ nước an toàn hộ gia đình hoặc nhóm hộ gia đình, mô; hình cấp nước hộ gia đình thích ứng với biến đổi khí hậu cho dân cư vùng đặc thù, chưa có khả năng tiếp cận với cấp nước tập trung, khan hiếm, khó khăn về nguồn nước.
Hàng triệu người dân nô;ng thô;n đã đ??ợc tiếp cận nước sạch
Thực hiện các chủ trương của Chính phủ, thời gian qua, cô;ng tác nước sạch nô;ng thô;n đ??ợc cá;c b??, ngành (như Bộ Nô;ng nghiệp & Phát triển Nô;ng thô;n, Bộ Tài nguyên & Mô;i trường, Bộ Y tế) và chính quyền địa phương triển khai đồng bộ nhiều giải pháp và đạt những kết quả tích cực, góp phần đáng kể vào kết quả xây dựng nô;ng thô;n mới cả nước.
Việt Nam tập trung hoàn thiện hạ tầng cấp nước sạch, xây dựng mới hệ thống cấp nước cho người dân nô;ng thô;n. Từ năm 2021 đến nay, bên cạnh việc nâng cấp hệ thống cấp nước cũ, các tỉnh, thành phố đã huy động hiệu quả nguồn lực từ ngân sách nhà nước, nguồn tài trợ từ các tổ chức quốc tế (UNICEF, WorldBank) và đóng góp của khu vực tư nhân để triển khai nhiều chương trình và dự án xây dựng mới hệ thống cấp nước ở khu vực nô;ng thô;n. Việc hoàn thiện hạ tầng cấp nước sạch đặc biệt đ??ợc chú trọng tại vùng sâu, vùng xa, vùng thường xuyên chịu ảnh hưởng bởi thiên tai, bởi đây là những khu vực thường xuyên đối mặt với khó khăn trong tiếp cận nguồn nước sạch do địa hình phức tạp và hệ thống cơ sở h??? tầng còn hạn chế.
Điều đáng nói là nhiều dự án cấp nước sạch xây mới đ??ợc áp dụng cô;ng nghệ hiện đại, tiết kiệm năng lượng, thân thiện với mô;i trường và đ??ợc vận hành với mô; hình quản lý nước sạch bền vững, giúp tối ưu hóa nguồn lực. Một số cô;ng nghệ tiên tiến đã đ??ợc đưa vào áp dụng trong xây dựng hệ cấp nước như: Hệ thống lọc sinh học từ nguồn bị ô; nhiễm nhẹ; tích hợp cô;ng nghệ năng lượng tái tạo, sử dụng năng lượng mặt trời...
Theo báo cáo của Cục Thủy Lợi (Bộ Nô;ng nghiệp và Phát triển nô;ng thô;n) tại Hội nghị toàn quốc cô;ng tác nước sạch nô;ng thô;n diễn ra ngày 15/11/2024, tính đến cuối năm 2023, cả nước có hơn 18.100 cô;ng trình cấp nước tập trung nô;ng thô;n, cấp nước sạch đạt quy chuẩn cho gần 9,4 triệu hộ gia đình nô;ng thô;n; trong đó có 32,0% cô;ng trình hoạt động bền vững; 26,3% cô;ng trình hoạt động tương đối bền vững; song vẫn còn 27,0% cô;ng trình hoạt động kém bền vững và 14,8% cô;ng trình khô;ng hoạt động. Đã có 116 cô;ng trình có cô;ng suất từ 5.000 m3/ngày đêm, đảm bảo cấp nước sạch đạt quy chuẩn từ cô;ng trình cấp nước tập trung cho khoảng 55% dân số nô;ng thô;n, 94% các trường học. Đối với các hộ gia đình chưa đ??ợc cấp nước tập trung đã đ??ợc hỗ trợ về kỹ thuật, tài chính và hướng dẫn các biện pháp thu, trữ, xử lý nước an toàn cho mục đích sinh hoạt.
Những nỗ lực trong hoàn thiện hạ tầng cấp nước đã giúp hàng triệu người dân nô;ng thô;n đ??ợc tiếp cận nước sạch thô;ng qua các cô;ng trình cấp nước tập trung mới, đưa tỷ lệ hộ dân nô;ng thô;n sử dụng nước hợp vệ sinh đ??ợc cải thiện đáng kể.
Cũng theo báo cáo trên của Cục Thủy Lợi, tính đến cuối năm 2023, cả nước có 74,2% hộ gia đình nô;ng thô;n đ??ợc sử dụng nước đạt quy chuẩn, trong đó có 55,1% số hộ sử dụng nước sạch đạt quy chuẩn từ cô;ng trình cấp nước tập trung và 19,1% số hộ sử dụng nước từ cấp nước hộ gia đình. Trong 07 vùng kinh tế cả nước, vùng Đồng bằng sô;ng Hồng có số hộ gia đình nô;ng thô;n sử dụng nước sạch đạt quy chuẩn cao nhất (với tỷ lệ 91,9%) so với các vùng còn lại trên cả nước; vùng Tây Nguyên có số hộ gia đình sử dụng nước sạch đạt quy chuẩn thấp nhất (39,5%).
Cấp nước nô;ng thô;n đã góp phần vào kết quả thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nô;ng thô;n mới. Theo thống kê từ Bộ Nô;ng nghiệp và Phát triển nô;ng thô;n, hiện cả nước có 6.289/8.162 xã (đạt 77,1%) đạt chuẩn nô;ng thô;n mới; trong đó, có 2.146 xã đạt chuẩn nô;ng thô;n mới nâng cao và 465 xã đạt chuẩn nô;ng thô;n mới kiểu mẫu; có 6.512/8.162 xã (79,7%) đạt tiêu chí về Mô;i trường và An toàn thực phẩm; trong đó có chỉ tiêu về nước sạch nô;ng thô;n.
Ngoài đóng góp quan trọng trong thành cô;ng Chương trình MTQG xây dựng nô;ng thô;n mới thời gian qua, kết quả cô;ng tác cấp nước sạch trên đã mang lại hiệu quả rất thực tế là giúp khu vực nô;ng thô;n nâng cao chất lượng cuộc sống người dân, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững và tăng cường khả năng chống chịu với các thách thức mô;i trường và biến đổi khí hậu.
Tuy nhiên, mặc dù cả nước có 74,2% hộ gia đình nô;ng thô;n sử dụng nước sạch đạt quy chuẩn, nhưng tại một số tỉnh vẫn còn tỷ lệ sử dụng nước sạch đạt quy chuẩn từ cô;ng trình cấp nước tập trung rất thấp trên cả nước như: Hà Giang (7,7%), Gia Lai (7,7%), Yên Bái (11,4%), Cao Bằng (12,6%), Lâm Đồng 12,8%, Điện Biên (13,5%).
Bên cạnh đó còn có tới 41,8% số cô;ng trình hoạt động kém bền vững và khô;ng hoạt động, ảnh hưởng đến khoảng 200.000 hộ (chiếm 1,2% dân số nô;ng thô;n), chủ yếu là cô;ng trình cấp nước tập trung nô;ng thô;n có quy mô; rất nhỏ (có cô;ng suất 3/ngđ), do UBND xã và cộng đồng quản lý vận hành.
Trong 2.680 cô;ng trình cấp nước khô;ng hoạt động (14,8%), trên thực tế nhiều cô;ng trình chỉ còn danh mục trên sổ sách, dữ liệu kết cấu hạ tầng cấp nước sạch nô;ng thô;n. Hiện nay, theo chỉ đạo, các Sở Nô;ng nghiệp và Phát triển nô;ng thô;n các tỉnh đang tích cực phối hợp với Sở Tài chính thực hiện thủ tục thanh lý, hủy tài sản để đưa ra khỏi danh mục, cụ thể: Cà Mau đang tiến hành thực hiện thủ tục hủy và thanh lý 128 cô;ng trình; Đắk Nô;ng đề nghị thanh lý 133 cô;ng trình; Bắc Giang đề nghị thanh lý 31 cô;ng trình...
Chương trình tăng cường bảo vệ mô;i trường, an toàn thực phẩm và cấp nước sạch nô;ng thô;n trong xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025 đ??ợc phê duyệt theo Quyết định 925/QĐ-TTg ngày 02/8/2022 đặt mục tiêu đến năm 2025 có tối thiểu 55% dân số nô;ng thô;n đ??ợc tiếp cận bền vững với nước sạch đạt quy chuẩn; 40% dân số nô;ng thô;n đ??ợc sử dụng nước sạch từ cô;ng trình cấp nước tập trung; đảm bảo cấp nước sạch sinh hoạt quy mô; hộ gia đình cho các hộ dân tại những khu vực chưa có khả năng tiếp cận với nước cấp tập trung, vùng khan hiếm, khó khăn về nguồn nước, vùng thường xuyên bị ảnh hưởng thiên tai, hạn hán, xâm nhập mặn.
Bên cạnh đó, Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 có 80% dân số nô;ng thô;n đ??ợc sử dụng nước sạch. Đây là một thách thức lớn khi nguồn lực đầu tư cho cấp nước nô;ng thô;n chủ yếu dựa vào ngân sách nhà nước lại hạn chế, nguồn lực xã hội chỉ huy động đ??ợc ở khu vực đồng bằng, tập trung đô;ng dân cư, thiếu giải pháp thỏa đáng để thúc đẩy nguồn lực này cho khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa. Hệ thống chính sách về cấp nước chưa đ??ợc hoàn chỉnh, các quy định hiện có chưa đầy đủ, thiếu đồng bộ, thống nhất, tính hiệu lực, hiệu quả trong thực tiễn chưa cao. Mô; hình tổ chức quản lý khai thác cô;ng trình nước sạch tập trung khu vực nô;ng thô;n đa dạng, chưa có quy định cụ thể, thống nhất. Thêm vào đó, tỷ lệ cô;ng trình hoạt động kém hiệu quả, ngừng hoạt động còn cao, chất lượng dịch vụ thấp do giá nước thấp, thu khô;ng đủ bù chi, thiếu kinh phí hỗ trợ theo quy định...
Thời gian Việt Nam hoàn thành các mục tiêu về cấp nước sạch ngày một rút ngắn, đòi hỏi cần tập trung hơn vào một số nhóm giải pháp sau:
Thứ nhất, hoàn thiện cơ chế, chính sách: Tập trung rà soát và bổ sung các chính sách ưu đãi hỗ trợ phát triển hệ thống nước sạch nô;ng thô;n, đặc biệt tại các vùng khó khăn, vùng dân tộc thiểu số. Xây dựng khung pháp lý rõ ràng về quản lý, khai thác và bảo vệ nguồn nước sạch. Tăng cường phân cấp quản lý, khuyến khích sự tham gia của chính quyền địa phương và cộng đồng.
Thứ hai, đầu tư hạ tầng: Ưu tiên đầu tư xây dựng, nâng cấp hệ thống cấp nước tập trung cho các khu vực nô;ng thô;n chưa đ??ợc tiếp cận với nước sạch. Tận dụng các nguồn lực trong nước và quốc tế để hỗ trợ kinh phí xây dựng cơ sở h??? tầng cấp nước. Khuyến khích ứng dụng cô;ng nghệ mới, tiết kiệm nước và thân thiện với mô;i trường.
Thứ ba, tăng cường hỗ trợ tài chính và kỹ thuật: Xây dựng các chương trình tín dụng ưu đãi dành cho các hộ gia đình ở nô;ng thô;n để cải thiện điều kiện nước sạch. Cung cấp các khóa đào tạo kỹ thuật cho đội ngũ quản lý và vận hành cô;ng trình cấp nước.
Thứ tư, khuyến khích xã hội hóa trong xây dựng hệ thống cấp nước: Tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp tư nhân tham gia vào các dự án cung cấp nước sạch. Hỗ trợ các hợp tác xã và mô; hình doanh nghiệp cộng đồng trong việc vận hành và duy trì các cô;ng trình cấp nước.
Thực hiện đồng bộ các nhóm giải pháp trên, Việt Nam chắc chắn sẽ đạt đ??ợc mục tiêu nâng cao chất lượng nước sạch nô;ng thô;n, đưa Chương trình MTQG xây dựng NTM về đích với những kết quả ấn tương./.
Cấp nước nô;ng thô;n đã góp phần vào kết quả thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nô;ng thô;n mới. Theo thống kê từ Bộ Nô;ng nghiệp và Phát triển nô;ng thô;n, hiện cả nước có 6.289/8.162 xã (đạt 77,1%) đạt chuẩn nô;ng thô;n mới; trong đó, có 2.146 xã đạt chuẩn nô;ng thô;n mới nâng cao và 465 xã đạt chuẩn nô;ng thô;n mới kiểu mẫu; có 6.512/8.162 xã (79,7%) đạt tiêu chí về Mô;i trường và An toàn thực phẩm; trong đó có chỉ tiêu về nước sạch nô;ng thô;n.
Ngoài đóng góp quan trọng trong thành cô;ng Chương trình MTQG xây dựng nô;ng thô;n mới thời gian qua, kết quả cô;ng tác cấp nước sạch trên đã mang lại hiệu quả rất thực tế là giúp khu vực nô;ng thô;n nâng cao chất lượng cuộc sống người dân, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững và tăng cường khả năng chống chịu với các thách thức mô;i trường và biến đổi khí hậu.
Tuy nhiên, mặc dù cả nước có 74,2% hộ gia đình nô;ng thô;n sử dụng nước sạch đạt quy chuẩn, nhưng tại một số tỉnh vẫn còn tỷ lệ sử dụng nước sạch đạt quy chuẩn từ cô;ng trình cấp nước tập trung rất thấp trên cả nước như: Hà Giang (7,7%), Gia Lai (7,7%), Yên Bái (11,4%), Cao Bằng (12,6%), Lâm Đồng 12,8%, Điện Biên (13,5%).
Bên cạnh đó còn có tới 41,8% số cô;ng trình hoạt động kém bền vững và khô;ng hoạt động, ảnh hưởng đến khoảng 200.000 hộ (chiếm 1,2% dân số nô;ng thô;n), chủ yếu là cô;ng trình cấp nước tập trung nô;ng thô;n có quy mô; rất nhỏ (có cô;ng suất 3/ngđ), do UBND xã và cộng đồng quản lý vận hành.
Trong 2.680 cô;ng trình cấp nước khô;ng hoạt động (14,8%), trên thực tế nhiều cô;ng trình chỉ còn danh mục trên sổ sách, dữ liệu kết cấu hạ tầng cấp nước sạch nô;ng thô;n. Hiện nay, theo chỉ đạo, các Sở Nô;ng nghiệp và Phát triển nô;ng thô;n các tỉnh đang tích cực phối hợp với Sở Tài chính thực hiện thủ tục thanh lý, hủy tài sản để đưa ra khỏi danh mục, cụ thể: Cà Mau đang tiến hành thực hiện thủ tục hủy và thanh lý 128 cô;ng trình; Đắk Nô;ng đề nghị thanh lý 133 cô;ng trình; Bắc Giang đề nghị thanh lý 31 cô;ng trình...
Chương trình tăng cường bảo vệ mô;i trường, an toàn thực phẩm và cấp nước sạch nô;ng thô;n trong xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025 đ??ợc phê duyệt theo Quyết định 925/QĐ-TTg ngày 02/8/2022 đặt mục tiêu đến năm 2025 có tối thiểu 55% dân số nô;ng thô;n đ??ợc tiếp cận bền vững với nước sạch đạt quy chuẩn; 40% dân số nô;ng thô;n đ??ợc sử dụng nước sạch từ cô;ng trình cấp nước tập trung; đảm bảo cấp nước sạch sinh hoạt quy mô; hộ gia đình cho các hộ dân tại những khu vực chưa có khả năng tiếp cận với nước cấp tập trung, vùng khan hiếm, khó khăn về nguồn nước, vùng thường xuyên bị ảnh hưởng thiên tai, hạn hán, xâm nhập mặn.
Bên cạnh đó, Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 có 80% dân số nô;ng thô;n đ??ợc sử dụng nước sạch. Đây là một thách thức lớn khi nguồn lực đầu tư cho cấp nước nô;ng thô;n chủ yếu dựa vào ngân sách nhà nước lại hạn chế, nguồn lực xã hội chỉ huy động đ??ợc ở khu vực đồng bằng, tập trung đô;ng dân cư, thiếu giải pháp thỏa đáng để thúc đẩy nguồn lực này cho khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa. Hệ thống chính sách về cấp nước chưa đ??ợc hoàn chỉnh, các quy định hiện có chưa đầy đủ, thiếu đồng bộ, thống nhất, tính hiệu lực, hiệu quả trong thực tiễn chưa cao. Mô; hình tổ chức quản lý khai thác cô;ng trình nước sạch tập trung khu vực nô;ng thô;n đa dạng, chưa có quy định cụ thể, thống nhất. Thêm vào đó, tỷ lệ cô;ng trình hoạt động kém hiệu quả, ngừng hoạt động còn cao, chất lượng dịch vụ thấp do giá nước thấp, thu khô;ng đủ bù chi, thiếu kinh phí hỗ trợ theo quy định...
Thời gian Việt Nam hoàn thành các mục tiêu về cấp nước sạch ngày một rút ngắn, đòi hỏi cần tập trung hơn vào một số nhóm giải pháp sau:
Thứ nhất, hoàn thiện cơ chế, chính sách: Tập trung rà soát và bổ sung các chính sách ưu đãi hỗ trợ phát triển hệ thống nước sạch nô;ng thô;n, đặc biệt tại các vùng khó khăn, vùng dân tộc thiểu số. Xây dựng khung pháp lý rõ ràng về quản lý, khai thác và bảo vệ nguồn nước sạch. Tăng cường phân cấp quản lý, khuyến khích sự tham gia của chính quyền địa phương và cộng đồng.
Thứ hai, đầu tư hạ tầng: Ưu tiên đầu tư xây dựng, nâng cấp hệ thống cấp nước tập trung cho các khu vực nô;ng thô;n chưa đ??ợc tiếp cận với nước sạch. Tận dụng các nguồn lực trong nước và quốc tế để hỗ trợ kinh phí xây dựng cơ sở h??? tầng cấp nước. Khuyến khích ứng dụng cô;ng nghệ mới, tiết kiệm nước và thân thiện với mô;i trường.
Thứ ba, tăng cường hỗ trợ tài chính và kỹ thuật: Xây dựng các chương trình tín dụng ưu đãi dành cho các hộ gia đình ở nô;ng thô;n để cải thiện điều kiện nước sạch. Cung cấp các khóa đào tạo kỹ thuật cho đội ngũ quản lý và vận hành cô;ng trình cấp nước.
Thứ tư, khuyến khích xã hội hóa trong xây dựng hệ thống cấp nước: Tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp tư nhân tham gia vào các dự án cung cấp nước sạch. Hỗ trợ các hợp tác xã và mô; hình doanh nghiệp cộng đồng trong việc vận hành và duy trì các cô;ng trình cấp nước.
Thực hiện đồng bộ các nhóm giải pháp trên, Việt Nam chắc chắn sẽ đạt đ??ợc mục tiêu nâng cao chất lượng nước sạch nô;ng thô;n, đưa Chương trình MTQG xây dựng NTM về đích với những kết quả ấn tương./.
Tài liệu tham khảo:
- Thủ tướng Chính phủ (2022), Quyết định số 318/QĐ-TTg ban hành Bộ Tiêu chí quốc gia về xã nô;ng thô;n mới và Bộ Tiêu chí quốc gia về xã nô;ng thô;n mới nâng cao giai đoạn 2021- 2025;
- Thủ tướng Chính phủ (2022), Quyết định 925/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình tăng cường bảo vệ mô;i trường, an toàn thực phẩm và cấp nước sạch nô;ng thô;n trong xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025;
- Cục Thủy Lợi - Bộ Nô;ng nghiệp và Phát triển nô;ng thô;n (2024), Báo cáo kết quả cô;ng tác nước sạch nô;ng thô;n của tại Hội nghị toàn quốc cô;ng tác nước sạch nô;ng thô;n.
Ngọc Linh
Ứng dụng giải trí Roulette